Maraş İşi
Maraş işi veya Maraş sim sırması da denilen bu işleme sanatı; deri, kumaş veya karton kumaşa farklı tasarımlara sahip desenler oluşturmak için kabartılır ve ardından sim veya altın iplikle işlemesi yapılan bir sanattır. Maraş işi veya Maraş sim sırma tarihi Selçuklu dönemine kadar dayanması sebebi ile çok eski zamanlarda yapılan bir sanat olduğu bilinir. Selçuklu zamanından Osmanlı Devleti'ne, Kahramanmaraş çevresinde hüküm süren Durkadi Loulal Dükalığı'ndan Osmanlı saraylarına ve gelinler sayesinde Rumeli'ye yayılan birbirinden farklı ve güzel tasarımlara sahip bir sanat çeşididir. Çelebi Mehmet'in gelini olan Dulkadir Bey'in kızı Emine Hatun'un birbirinden güzel çeyizleri arasında yer alan Maraş işi / Maraş sim sırmanın çeyizi saray ve çevresinde çok fazla ilgi görür ve birçok kesim tarafından tercih edilen bir sanat haline gelir. Daha sonra Fatih Sultan Mehmet'e gelin olarak giden Sidi (Mükrime) Hatun'un binbir emek kokan çeyizinde, Maraş işi ürünleri Rumeli'de yaygınlaştıran çeyizler yer alır.
Maraş İşi Modelleri ve Özellikleri
Maraş işi ürünlerinde tasarlanan motifler Türk ve İslami motiflerden oluşur. Maraş işi İşlemelerinde karanfil, lale, gül, papatya gibi geleneksel motiflerin yanı sıra çiçek ve yaprak motifleri de çeşitli renklerde ipek, sim ve gümüş ipliklerle işlenerek geometrik düzen, simetri ve sonsuzluk ilkesinin olması her kullanıcının zevkine ve bütçesine uygun bir ürün bulmasına yardımcı olur. Maraş işi desenin altına özel hazırlanmış karton kabartma yapılır, bu sayede tasarımı yapılan ürünlerde ön ve arka yüzü farklı bir görünüm kazandırılır. Maraş işi ürünlerinin nakış başlangıcında desenin üzerine 7 kat altın iplik veya 3 kat lamel sürülür ve bobin ipliği yatay olarak yapıştırılması ile ürünler elde edilir. Öndeki işlemeli şal desenleri ve arkadaki çapraz dikiş için, alt iplik üstten görünmez ve üst iplik alttan görünmez şekilde olması ürünlerin ne kadar fazla kaliteli olduğunun göstergesidir. Üst ve masura ipliklerinin düğümü, sapın ucu ile kumaş arasında kalması da estetik bir görünüm için son derece önemlidir. Maraş işi ahşap oyma koşumcular tarafından yapılan ve kullanımı yıllar boyunca yok olmadan son zamanlara kadar gelen bir işleme sanatıdır. Özellikle dizginler ve eyerlerle keçe üzerine işlenmesi ile elde edilen bu ürün birçok kullanıcı tarafından oldukça fazla tercih edilir. Son zamanlarda giyim ve aksesuar başta olmak üzere ev dekorasyonu, çeyiz ve turistik eşyalar için tercih edilen bu Maraş işi ürünler birbirinden farklı motiflere sahip olması ile de birçok marka tarafından üretimi yapılır. Kâğıt kalıbı çizerken kâğıt kalıbının kullanıldığı kumaşa (masa örtüsü, yatak örtüsü, elbise vb.) göre kâğıt kalıbına yapılması planlanan desen için karar verilmesi daha estetik bir görünüm için son derece önemlidir. Maraş işi işlemelerde kullanıcılara en uygun ürün için desen seçerken model olarak eski kağıt desenler, tarihi işlemeler, antika kapaklar, fotoğraflar ve önceden çizilmiş kağıt desenlerin tercih edilmesi ürünlerin kendini göstermesi ve birçok alana uyum sağlaması açısından önemlidir. Maraş işi aplike çizimi bir sarma tekniği olduğu için desen çizimi o tekniğe göre yapılan bir işleme sanatıdır.
Maraş İşi Fiyatları
Maraş işi başta Selçuklu zamanından olduğu ve yıllar boyu farklı tasarımları ile uzun yıllar boyunca birçok ürüne deseni yapılan bir işleme sanatıdır. Piyasada bulunan birçok Maraş işi ürünleri geniş bir fiyat aralığına sahiptir. Maraş işi fiyatlarının bu kadar geniş bir aralıkta olmasının asıl sebebi kullanıcıların bu Maraş işi deseninin kullanıldığı ürünleri benimseyip satın almasına olanak tanımasıdır. Maraş işi altın bileklik modelleri Maraş işi desenini üzerinde taşıması ile farklı gramlara sahip ürünlerdir. Maraş işi bileklikler de fiyat belirlenmesi işçilikten çok ürünün gramı ile alakalı bir durumdur. Maraş işi altın set fiyatları altının net bir fiyat olmamasından ötürü ufak tefek dalgalanmalar sahiptir. Piyasada her kullanıcının bütçesine uygun aralıkta Maraş işi deseninin kullanıldığı ürünler mevcuttur. Kullanıcılar Cimri.com web adresini ziyaret eder ve bu web adresinde birçok markanın fiyat karşılaştırmasını yaparak kendilerine en uygun ürünü kolay bir şekilde satın alırlar. Piyasada bu kadar fazla Maraş işi desenli ürünlerin olması bu sanatın çok geçmiş bir döneme ait olmasından ve herkes tarafından kabul edilmesinden kaynaklıdır.
Maraş İşi Satın Alırken Hangi Özelliklere Dikkat Edilmeli?
Kullanıcılar Maraş işi bohça takımı başta olmak üzere birçok üründe kullanılan Maraş işi işleme satın alırken dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır. Kullanıcıların dikkat etmesi gereken en önemli nokta satın alınan Maraş işi işlemelerinin ne tür malzemelerden yapıldığıdır. Kalitesiz malzemelerden elde edilen Maraş işi ürünler bozulma ya da yıpranma olasılığı yüksek ürünlerdir. Kullanıcıların dikkat etmesi gereken bir diğer nokta ise kullanıcıların zevkine ve ihtiyacına uygun ürünün satın alınmasıdır. Sanatçılar tarafından Maraş işi bir desen çizerken izlenecek adımlar belli bir sıra ile yapılır. Sanatçıların Maraş işi işlemelerde ilk yapması gereken 2B soft kalem ile 50x50cm parşömen kağıdına kullanıcı tarafından tercih edilen bir desenin çizilir ve daha sonra simetrik desenler için desenin yarısını çalışın, desen işlemeye uygunsa diğer yarısının çizimi gerekir. Maraş işi işlemelerde kullanılan desen sürekli veya mümkün olduğunca az kesintili olarak çizilir. Piyasada birçok ev dekorasyonu için kendine özgü tasarımlara sahip Maraş işi desenleri mevcuttur.